واقعیت- انتـزاع

تاریخ تمدن بشری روندی تكاملی را طی نموده است و مطالعه این روند، حاوی مطالبی است كه برای شناخت انسان هر دوره، شالوده حركتی نوتر را در برداشته است. اما آنچه كه در خلال شكل گیری كلی این تمدن جلب نظر می نماید رشد تفكر خلاق آدمی است آنطور كه در زمانهای اخیر شاهد سرعت بالای این تفكر می باشیم تا جائیكه گاه خلاقیت و دنیای تفكرات او فاصله‌ای بسیار بیشتر از مسافت طی شده توسط زندگی تجربی و عینی او را می پیماید، كه این تفاوت فاصله طی شده، در دنیای كنونی و شرایط امروزی بسیار ملموس می نماید.

بهترین نمونه برای تفكر خلاق بشری را می توان ساختن ابزارهای گوناگون برای منظورهای متفاوت وی نام برد.

چنانچه می دانیم ابزارهای ساخته بشر بنا به نیازهای او تكوین یافته اند و هرچه این نیازها پیچیده تر گشته اند، ابزارهای پیچیده‌تری را نیز طلب كرده و موجب شكل گرفتن آنها شده اند.

با كمی تامل می توان فهمید كه ساختار ابزارهای مورد استفاده بشر، شكل انتزاعی دارد و هیچكدام از آنها در طبیعت اطراف او و وجود خارجی نداشته است كه آدمی فقط آنها را اخذ نموده باشد و سپس بكار برده باشد. اما حضور و ظهور این ابزارها آنچنان در حیات وی بمرور شكل گرفته كه او متوجه این خصلت آنها (انتزاعی بودن فرم ابزارها) نگشته و همواره آنها را بعنوان جزئی از طبیعت عینی تلقی نموده است.

در سده ها و خصوصاً دهه های اخیر بعلت پرداختن نخبگان به مباحث فكری و فلسفی متنوع و كثیر و شكل گیری اندیشه های انتزاعی غنی، چه در بین اهالی علوم و چه در میان هنرمندان اندیشمند و بعلاوه حركت غالب بشری به سمت این اندیشه‌ها، دو گونه نتیجه وجود یافته است.

نخست اینكه اینگونه تفكر و تدبر خصوصیت انتزاعی ابزارها را عیان نموده و دوم اینكه منجر به پدیدار شدن واكنشی مخالف این جریان گشته كه سعی در اثبات اصالت عینیت بر ذهنیت دارد. لیكن توجه به واقعیت جاری دنیای كنونی این تفكر را كمرنگ می‌نماید، چرا كه با عنایت به نمونه ذكر شده، امروزه شاهدیم كه حركت انسان نوین برای رسیدن به وحدت نظر برای تعریف حیاتی واحد و جامع، بواسطه همین دنیای ساخته دست او میسر است و مدنیت جامع و فراگیر مورد نظر او در بستری قابل شكل‌گیری است كه این بستر، سرشار از مصنوعات ساخته فكر اوست.

لذا نادیده گرفتن تمامی ابزارهای متنوع كه در همه شئونات زندگی، بشر را یاری می‌نمایند (با توجه به ساختار انتزاعی آنها) و نگاهی صرفاً عینی و طبیعت گرا داشتن، امری محال می نماید.

با تاملی دوباره در دنیای پیرامونی حاضر، راه برای تجدید نظر در چنین نگرشی و اتخاذ موضعی منصفانه تر گشوده خواهد شد و وحدت عملی امر ذهنی و امر عینی و شناخت این وحدت ذاتی، سد راه هرگونه نگاه یكسویه و یكجانبه نگر خواهد گردید.

فهرست مطالب

پیشگفتار

مقدمه

واقعیت (عینیت)- ماده خام

رمز گرایی- واسطه عینیت و ذهنیت

انتزاع- بیان بیواسطه

نتیجه گیری

منابع و ماخذ